УИХ-ын ээлжит сонгуулийг 2024 оноос эхлэн холимог системээр явуулах тухай яриа энэ 2022 оны Хаврын чуулганы үеэр улстөрчдийн дунд өрнөж байна.
___Парламентын спикер, МАН-ын Г.Занданшатар УИХ-ын даргын суудал дээрээс ярьж байна.
___УИХ-ын дэд дарга, АН-ын С.Одонтуяа Төрийн ордонд УИХ-ын чуулганы танхимд ярьж байна.
___УИХ-ын гишүүн, ХҮН-ын дарга Т.Доржханд Төрийн ордны гадаа Чингис хаан, Сүхбаатарын хөшөөний уулзвар талбайд ярьж байна.
___ШИНЭ намыг үүсгэн байгуулагч, УИХ-ын экс гишүүн Ж.Батзандан хилийн чанадаас эх орондоо бүрмөсөн буцаж ирж хэвлэл мэдээллийнхний өмнө зогсож ярьж байна.
УИХ-ын ээлжит сонгууль 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020 онд нийт найман удаа болсон. Долоон удаагийнх олонхын мажоритор тогтолцоотой явагдсан бол ганцхан удаагийн 2012 оны УИХ-ын сонгуулийг холимог системээр зохион байгуулсан. УИХ-ын гишүүдийн 28 нь нам, эвслийн төлөө сонгогчдын өгсөн саналаар буюу пропорционал системээр, 48 нь тойрогт нэр дэвшиж олонхын саналаар буюу мажоритор системээр сонгогдсон. УИХ-ын 76 гишүүн нь пропорционал, мажоритор системийн аль алинаар сонгогдсон учраас уг сонгууль нь “холимог систем” гэсэн тодотгол нэртэй. УИХ-аас баталж тухайн үед хэрэгжүүлсэн Сонгуулийн хуулийн “УИХ-ын 48-аас илүүгүй гишүүнийг олонхийн сонгуулиар, 28-аас илүүгүй гишүүнийг хувь тэнцүүлэх сонгуулиар тус тус сонгоно” гэсэн заалтын дагуу уг сонгууль болсон. 2012 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулиар тухайлсан тойрогт нэр дэвшиж өрсөлдөлгүй, нам, эвслийн жагсаалтаар төрийн түшээ болсон 26 улстөрчийг танилцуулъя. Эдгээр улстөрчийг өөрсдийн үнэлэмжээр бус хайрт нам эвслийнхээ ач буянаар УИХ-ын гишүүд болсон гэж ойлгож болно.
___ Ардчилсан Нам
- Н.Алтанхуяг (одоо УИХ-ын гишүүн, 2012-2014 онд Ерөнхий сайд)
- З.Энхболд (2012-2016 онд УИХ-ын дарга)
- Х.Тэмүүжин (2008 онд тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүн)
- Ч.Сайханбилэг (одоо гадаадад, 2014-2016 онд Ерөнхий сайд)
- Д.Эрдэнэбат (дараа нь 2016 онд тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүн)
- Ш.Түвдэндорж
- Р.Бурмаа хатагтай
- Ц.Баярсайхан (1996, 2004, 2008 онд тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүн)
- Р.Гончигдорж (1996-2000 онд УИХ-ын дарга)
- М.Батчимэг хатагтай
___ Монгол Ардын Нам
- Сү.Батболд (одоо УИХ-ын гишүүн, 2009-2012 онд Ерөнхий сайд)
- У.Хүрэлсүх (одоо МУ-ын Ерөнхийлөгч)
- Д.Дэмбэрэл (2008-2012 онд УИХ-ын дарга)
- Ө.Энхтүвшин (2000, 2006, 2008, 2016 онд тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүн)
- Д.Лүндээжанцан (2007-2008 онд УИХ-ын дарга)
- Ц.Нямдорж (2005-2007 онд УИХ-ын дарга)
- Н.Энхболд (одоо УИХ-ын гишүүн, Гишүүний халдашгүй байдлын дэд хорооны дарга)
- Я.Содбаатар (одоо МУ-ын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга)
- Ж.Энхбаяр (дараа нь 2016 онд тойргоос сонгогдсон УИХ-ын гишүүн)
___ “МАХН-МҮАН-ын Шударга ёс эвсэл”
- Ч.Улаан
- Н.Батцэрэг
- М.Сономпил
- З.Баянсэлэнгэ хатагтай
- О.Баасанхүү
- Ц.Цолмон
- Ц.Оюунбаатар
___ Иргэний Зориг Ногоон Нам
- С.Оюун (1998, 2000, 2004, 2008 онд тойргоос сонгогдсон гишүүн)
- С.Дэмбэрэл нар.
Дашрамд онцлоход, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн П.Очирбат /илтгэгч/, Т.Лхагваа, Д.Сугар, Д.Солонго нарын бүрэлдэхүүнтэй дунд суудлын хуралдаан 2016 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулийн өмнө дөрөвдүгээр 22-нд болж Сонгуулийн хуулийн “УИХ-ын 48-аас илүүгүй гишүүнийг олонхийн сонгуулиар, 28-аас илүүгүй гишүүнийг хувь тэнцүүлэх сонгуулиар тус тус сонгоно” заалт Үндсэн хуулийг зөрчсөн байна гэсэн тогтоол гаргаж сонгуулийг холимог системээр явуулахыг зогсоосон. Эцэст нь 2016, 2020 оны УИХ-ын ээлжит сонгууль тойргоос сонгодог мажоритор системээр явагдсан. Холимог тогтолцоог дахин сэргээх талаар дуу дуугаа авалцан поопордож байгаа эрхэм улстөрчид УИХ-ын ээлжит сонгуулийг холимог системээр явуулах заалт суулгасан Сонгуулийн хуулийг шинэчлэн баталж энэ хуулиа Үндсэн хуулийн Цэц дээрээс “амьд” авч гарах хууль эрхзүйн гарц хайж байгаа ажээ.
