УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаан 10.15 цагт 50.7 хувийн ирцтэй эхлэн, “Түр хороо байгуулах” тогтоолын төслийг хэлэлцлээ.
Олон улсын парламентийн удирдах зөвлөлөөс “Монгол Улсын дээд шүүхийн шийдвэрээр, 2017 онд эцэслэн шийдвэрлэсэн С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийн шүүн таслах ажиллагаа нь хүний эрхийн хэмжүүр болон шударга шүүхийн зарчимд нийцээгүй” хэмээн үзжээ. Тиймээс тус зөвлөл уг хэргийг шударга шүүхээр шийдвэрлэх, цаашид ч шийдвэрлэнэ гэдгийг баталгаажуулах үүднээс УИХ дэргэдээ парламентын хянан шалгах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх шинэчилсэн хороо байгуулахыг уриалжээ. Энэ дагуу УИХ-ын тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1 дэх хэсэгт зааснаар С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийг судалж, санал дүгнэлт боловсруулан чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулах үүрэг бүхий Түр хороо байгуулах тогтоолын төслийг УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Л.Болд, Ц.Нямдорж, Л.Оюун-Эрдэнэ, Я.Санжмятав, А.Сүхбат нар санаачлан, боловсруулсан байна. Монголын төр, нийгмийн зүтгэлтэн С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийг Улсын дээд шүүхээс 2017 онд эцэслэн шийдвэрлэсэн ч уг шийдвэрийг дагасан маргаан Монгол Улсын иргэдийн дунд төдийгүй Олон улсын хүний эрхийн хороо, Олон улсын парламентын холбооны Удирдах зөвлөлийн анхаарлын төвд байгаа гэдгийг УИХ-ын гишүүн Л.Болд танилцууллаа.
Мөн тэрбээр, “Өнгөрсөн сарын 27-ны Засгийн газраас С.Зориг агсны амь насыг хөнөөсөн хэрэгт ял эдэлж буй яллагдагч нарыг эрүүдэн шүүсэн гэх дүрс бичлэгийн эхний зургаан өдрийн 28 минутын хэсгийг албаны хүрээнд Улсын нууцаас гаргаж, ТЕГ-аас УИХ-ын гишүүдэд хаалттай горимоор үзүүлсэн. Мөн сарын 29-нд сэтгүүлчдэд албаны хүрээнд хаалттайгаар үзүүлсэн” хэмээв.
Тогтоолын төслийн хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа, “С.Зориг агсны хэрэгтэй холбоотой олон маргаантай асуудал бий. Энэ хэргийг үнэн зөвөөр шийдвэрлэх шаардлагатай. С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийн сэжигтнүүдийг эрүүдэн шүүсэн эсэхийг ч эцэслэн тогтоох ёстой” гэлээ. Мөн тэрбээр түр хороо байгуулснаар хэргийг үнэн зөвөөр шийдвэрлэх ямар боломж бий болохыг тодрууллаа.
Өмнө УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороо болон Тусгай хяналтын дэд хорооноос хэргийг шалгах Ажлын баг байгуулж байжээ. Гэвч ажлын баг мөрдөн байцаах ажиллагааны нууцын зэрэглэлтэй материалтай танилцах боломжгүй юм. Харин Түр хороо нь байнгын хорооны статустай ажилладаг тул нууц материалуудтай танилцах боломж бий болно гэдгийг УИХ-ын гишүүн Л.Болд тайлбарлав.
Харин ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж, “С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэгтнүүдийг нэг өрөөнд хорьсон үеэс эхлээд л хууль зөрчиж эхэлсэн. Үүнийг гүйцэтгэх ажиллагаанд 200-300 хүн оролцсон гэдгийг ТЕГ-аас мэдээлсэн. Энэ хэргийн гүйцэтгэл яг 1937 оны хэлмэгдлүүлэлтийн онцгой комссын загвараар ажилласан байна” гэлээ. Мөн шүүх хурлын үеэр сэжигтнүүдийн эсрэг мэдүүлэг өгсөн гэрч нар мөрдөн байцаах ажиллагаанд оролцсон хүмүүстэй хамааралтай байсныг цохон тэмдэглэв.
С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагаатай холбоотой баримт, 70 минутын дүрст бичлэгийг Үндэсний аюулгүй байдлын гишүүдэд үзүүлсэн тухай мэдээлэл байгаа гэдгийг УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү, Х.Нямбаатар нар дурдлаа. Мөн уг бичлэгийг УИХ-ын гишүүдэд үзүүлэх шаардлагатай гэв.
Засгийн газарт тагнуул, цагдаагийн байгууллага харъяалагддаг. Тиймээс Засгийн газраас энэ хэргийг шалгах ажлын баг байгуулах боломжтой эсэхийг О.Баасанхүү гишүүн тодрууллаа. Мөн УИХ-аас байгуулагдах түр хороо 1998 оноос хойш үйлдэгдсэн бүх томоохон хэргийн шийдвэрийг ил тод болгох боломж байгаа эсэхийг асуув.
ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж, “Томоохон хэргүүдийг судлах ажлын багийг УИХ-ын даргын захирамжаар байгуулсан. Ер нь бол цаашдаа шүүх, хуулийн байгууллагыг ил тод, шударга ажилладаг болгохын тулд хуулль, эрхзүйн орчныг тодорхой болгож, сайжруулах шаардлагатай. Эхний ээлжинд Өмгөөллийн тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлсэн. Үүний дараа бусад холбогдох хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлэх болно. УИХ баталж өгнө гэдэгт итгэж байна” гэсэн хариул өглөө.
Харин УИХ-ын гишүүн Л.Болд, “Энэ асуудлын хэрэг үйлдэгдсэнээс хойш 21 жилийн дараа анх удаа хэлэлцэж байна. Өнгөрсөн хугацаанд Олон улсын парламентын холбоонд “хэргийг шалгаж байна” гэсэн ганц л тайлбар өгч ирэн. Одоо асуудлыг үнэн зөвөөр шийдвэрлэж, хариулт өгөх ёстой. Энэ бол хамгийн сүүлчийн боломж” гэв.
Ийнхүү санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 74 хувь тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж, Хууль зүйн байнгын хороонд шилжүүлэв.
